Πληροφορίες για τον τουρισμό και πολιτισμό του δήμου Αργιθέας

Θρησκευτικά μνημεία

Ι.Μ. ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (ΚΑΤΟΥΣΙΟΥ)
Η μονή Γεννήσεως Θεοτόκου, γνωστή και ως ιερά Μονή Κατουσίου, βρίσκεται στο Ανθηρό. Από τη μονή σώζονται σήμερα μόνο το καθολικό, δύο ερειπωμένες πτέρυγες κελιών και ένα τμήμα του περιβόλου με το θυρωρείο. Το καθολικό είναι χωρισμένο σε δύο τμήματα. Ο κάτω ναός της Γεννήσεως Θεοτόκου είναι τρίκογχος με τοιχογραφίες που χρονολογούνται από το 1663. Το άλλο τμήμα αποτελείται από δύο εκκλησάκια που χρονολογούνται από το 1784 και το 1797 αντίστοιχα.

Ι.Μ. ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ
Το μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Βραγκιανών είναι χτισμένο σε δάσος από βαλανιδιές στη δυτική πλευρά του όρους «Μερμιτζάλα» και απέχει 5 χιλ. από τα Μικρά Βραγκιανά.

Εκτιμάται ότι ιδρύθηκε το 17ο αιώνα (1669). Είναι προσβάσιμο όλο σχεδόν το χρόνο. Κοσμείται με τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες έπαιξε σημαντικό ρόλο. Είναι ανδρώα Μονή, επισκέψιμη όλο το χρόνο.

Η Μονή πανηγυρίζει στις 6 Αυγούστου.

Ι.Μ. ΚΩΣΤΗ
Επίσης αξιόλογο θρησκευτικό μνημείο στην περιοχή είναι η Ι. Μ. Κώστη. Βρίσκεται μεταξύ Κουμπουριανών και Στεφανιάδας και είναι αφιερωμένη στη Γέννηση της Θεοτόκου. Η χρονολογία ίδρυσής της είναι άγνωστη. Η επιγραφή αγιογράφησης αναφέρεται στο έτος 1759. Η κολυμπήθρα φέρει τη χρονολογία 1007. Ένα Ευαγγέλιο και ένας σταυρός που σώζονται, μαρτυρούν τη μακρόχρονη ιστορία της Μονής.

Το καθολικό είναι βυζαντινού τύπου με υπερυψωμένο μεγαλοπρεπή τρούλο, γεμάτο αγιογραφίες εξαιρετικής τέχνης και με τέμπλο ξυλόγλυπτο λεπτότατης επεξεργασίας. Πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου.

Ι.Μ. ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΠΗΛΙΑΣ
Το μοναστήρι της Σπηλιάς βρίσκεται στο Δήμο Αργιθέας, σε υψόμετρο 750 μέτρων, σε μια βραχώδη και απότομη κορυφή των Αγράφων (παραφυάδας) της Πίνδου, στην κοινότητα Κουμπουριανών, που στη βάση της ρέει ο Πετρηλιώτικος, παραπόταμος του Αχελώο. Πήρε το όνομα από τη σπηλιά που βρίσκεται στο βράχο, κάτω από το μοναστήρι. Τιμάται η κοίμηση της Θεοτόκου και πανηγυρίζει το Δεκαπενταύγουστο. Στο μοναστήρι αναφέρεται και σιγίλιο του Πατριάρχου Διονυσίου Δ΄ (του Μουσελίμη) το έτος 1677.

Αρχαιολογικοί Χώροι

Η ορεινή περιοχή της Αργιθέας έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην αρχαιότητα αφού εκεί έζησαν οι Αθαμάνες, απόγονοι του βασιλιά Αθάμανα. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως αξιόλογους χώρους και αρχαίους οικισμούς. Ο υπεύθυνος αρχαιολόγος της περιοχής κ. Λεωνίδας Χατζηαγγελάκης αναφέρει: «Στο Πετρωτό στη θέση Παλιόκαστρο σε απόσταση 1,5 χλμ. ΝΑ του χωριού έχουν εντοπιστεί ερείπια τείχους και τμήματος οικιών, θέση η οποία ελέγχει την οδό από τη Θεσσαλία στην Ήπειρο. Στη θέση “Πουρναράκια” ανατολικά της προηγούμενης έχουν ανασκαφεί αρκετοί τάφοι της Ελληνιστικής περιόδου. Πρόκειται για ένα τμήμα του νεκροταφείου του οχυρού που βρίσκεται στη θέση “Παλιόκαστρο”. Οι τάφοι είναι κιβωτιόσχημοι και τα κτερίσματα που περιείχαν είναι αγγεία, νομίσματα (Θεσσαλών, Μαγνησίας, Αμβρακίας) αιχμές δοράτων κ.α. Στον αρχαιολογικό χώρο του Πετρωτού έχει προστεθεί η αρχαία πόλη Ελλοπία, αλλά μέχρι τώρα δεν έχει γίνει ταύτιση του χώρου.

Σε θέσεις των χωριών Πορτή, Ελληνόκαστρο (Βούνιστα), Ανθοχώρι (Φλορέσι), Τρυγόνα Δρακότρυπας, Θερινό (Γλαβόβισα), Αργιθέα (Κνίσοβο) υπάρχουν επίσης εντοπισμένα οχυρά και οικισμοί. Στη θέση “Αη Λιάς” και “Ίταμος” όπου το “Κερκέτιο Άκρο” τοποθετείται το αρχαίο Αθηναίο του οποίου σώζονται τμήματα του τείχους σε ικανό ύψος. Στην περιοχή του Θερινού Αργιθέας, στη θέση “Ελληνικά” βρίσκεται ένας από τους πιο αξιόλογους αρχαιολογικούς χώρους της Αθαμανίας. Ο χώρος αυτός ταυτίζεται από μερικούς περιηγητές και ιστορικούς ως η Αργιθέα πρωτεύουσα των Αθαμάνων. Δεν λείπουν βέβαια οι ενστάσεις για την ταύτιση της αρχαίας πόλης καθώς δεν έχει μέχρι τώρα υπάρξει επιγραφική μαρτυρία. Σ’ αυτόν τον αρχαιολογικό χώρο, ο οποίος βρίσκεται πάνω στην πιο σύντομη οδό από την αρχαία Αμβρακία (Άρτα) προς τους αρχαίους Γόμφους (Μουζάκι) γίνονται τα τελευταία χρόνια ανασκαφικές έρευνες και συγκεκριμένα στο ελληνιστικό νεκροταφείο του παρακείμενου αρχαίου οικισμού, με χρηματοδότηση της Νομαρχίας Καρδίτσας.

Μεγάλος είναι ο αριθμός των τάφων που έχουν ερευνηθεί – περισσότεροι από 180 – οι οποίοι είναι κιβωτιόσχημοι, κατασκευασμένοι από ντόπιες πλακαρές ασβεστολιθικές πέτρες. Αρκετοί επίσης ήταν οι τάφοι που είχαν καταστραφεί. Επίσης ερευνήθηκε και ένα ταφικό μνημείο και αυτό συλημένο. Τα ευρήματα – κτερίσματα που περιέχουν οι τάφοι ήταν αγγεία, λυχνάρια, υφαντικά βάρη, χάλκινα κοσμήματα – κάτοπτρα, περόνες, πόρπες, δαχτυλίδια, σιδερένια όπλα (αιχμές δοράτων, ξίφη, μαχαίρια) νομίσματα από πολλές περιοχές του αρχαίου κόσμου. Στο ίδιο νεκροταφείο έχει βρεθεί μια επιτύμβια στήλη και ορισμένα ενεπίγραφα τμήματα. Οι τάφοι χρονολογούνται από τον 4ο έως τον 1ο αιώνα π.Χ. Είναι η περίοδος κατά την οποία ουσιαστικά άκμασαν οι Αθαμάνες και αναμείχθηκαν ενεργά στα πολιτικά και στρατιωτικά πράγματα της αρχαίας Ελλάδας».

Εκδηλώσεις – Πανηγύρια

Πολυάριθμες οι πολιτιστικές και εορταστικές εκδηλώσεις, ιδιαίτερα κατά τη θερινή περίοδο, δίνουν αφορμή για βαθιά ανθρώπινες επαφές, για όμορφες συναντήσεις και επικοινωνία μεταξύ του ντόπιου στοιχείου και των επισκεπτών. Ο πληθυσμός του κάθε χωριού κυριολεκτικά πολλαπλασιάζεται, το γλέντι κρατάει νύχτα και μέρα, το φαγητό πάντα περιποιημένο και άφθονο, η διάθεση πάντοτε στο αποκορύφωμά της. Πλήθος και οι προσκυνητές, που επισκέπτονται τις μονές και τις εκκλησιές που εορτάζουν. Μετά τη λειτουργία απολαμβάνουν τη σκιά του δάσους και το σπιτικό τραπέζι, ενώ παράλληλα τα πανηγύρια ξαναδίνουν στην κοινότητα το παραδοσιακό χρώμα της. Ετήσιο είναι το αντάμωμα των Aργιθεατών (Αυχένας της Οξυάς, 23 Ιουλίου). Αξιοσημείωτη και η πολιτιστική κίνηση της κοινότητας Βραγκιανών στην περίοδο 6-16 Αυγούστου με θεατρικές παραστάσεις και χορούς και ακολουθούν δεκάδες πανηγύρια:

Βλάσι, Πετροχώρι και Δροσάτο: 20/6 Προφήτη Ηλία.
Λεοντίτο και Καμπουρέικα (οικ. Πετρίλου): 26/7 Αγ. Παρασκευής.
Βασιλάδες (οικ. Πετρίλου): 27/7 Αγ. Παντελεήμονα.
Κρανιά (οικ. Πετρίλου): 15/8 Κοίμηση Θεοτόκου.
Κουμπουριανά και Λιβάδια (οικ. Πετρίλου): 6/8 Μεταμόρφωσης Σωτήρος.
Στεφανιάδα: 15/8 Κοίμησης Θεοτόκου.
Ρώσαπ (οικ. Πετρίλου): 23/8 Παναγίας.
Αργιθέα και Πετρωτό: 20/7 Προφήτη Ηλία.
Λαγκάδι (οικ. Ανθηρού): 1/6 Αγ. Αναργύρων.
Κριτσάρι (οικ. Ανθηρού): 7/7 Αγ. Μαρίνα.
Καλή Κώμη: 25/7 Κοίμηση Αγ. Άννης.
Ανθηρό: 26/7 Αγ. Παρασκευής.
Μεταμόρφωση (οικ. Ανθηρού): 6/8 Μεταμόρφωση Σωτήρος.
Ελληνικά, Θερινό, Μεσοβούνι: 15/8 Κοίμηση Θεοτόκου.
Ι.Μ. Κατουσίου (Λαγκάδι Ανθηρού) και Μ. Μεσοβουνίου: 8/9 Γενέσιον της Θεοτόκου.
Νεοχώρια (οικ. Βραγκιανών): 21/5 Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης
Μάραθος: Αγίου Πνεύματος.
Αργύρι και Βραγκιανά: 20/6 Προφήτη Ηλία.
Ρόγκια (οικ. Βραγκιανών): 30/6 Αγ. Αποστόλων.
Κελάρια (οικ. Καταφυλλίου): 7/7 Αγ. Κυριακής.
Ι. Μ. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (Βραγκιανά) και Καταφύλλι: 6/8 Μεταμόρφωσης του Σωτήρος.
Γρυμπιανά: Πολιτιστικές εκδηλώσεις τον Αύγουστο.
Βραγκιανά (Παναγιά Επισκοπής): 8/9 Γενέσιον της Θεοτόκου.
Αργύρι: 6/2 Αγ. Νικολάου.

Πηγή: Δήμος Αργιθέας, κα Αθηνά Τσίγκα, Ιούνιος 2012.