Πληροφορίες για τον τουρισμό και πολιτισμό του δήμου Λίμνης Πλαστήρα

Χώροι Πολιτισμού

Α) Μουσεία

1) Kέντρο Ιστορικών Μελετών «Νικόλαος Πλαστήρας» στο Δ.Δ. Μορφοβουνίου

2) Οίκος Αμπέλου και κρασιού στο Δ.Δ. Μεσενικόλα

Και οι δύο χώροι είναι επισκέψιμοι τις καθημερινές έως τις 3 και το σαββατοκύριακο μόνο κατόπιν προηγούμενης συνεννόησης ελλείψει προσωπικού.

Β) Μνημεία

I) Θρησκευτικά

1) Ιερά Μονή Κορώνης : Πρόκειται για το σπουδαιότερο θρησκευτικό μνημείο της περιοχής. Βρίσκεται 18 χλμ, από την Καρδίτσα, στο Δ.Δ. Μοσχάτου. Σύμφωνα με επιγραφή που υπάρχει σε μαρμάρινη εντοιχισμένη πλάκα η μονή ιδρύθηκε το 1123.

2) Ιερά Μονή Παναγίας της Πελεκητής : Το μοναστήρι βρίσκεται στο Δ.Δ. Καρίτσας σε υψόμετρο 1.400 μέτρων, χτισμένο σε απόκρημνη βραχώδη πλαγιά. Ιδρύθηκε κατά τον 15ο αιώνα και το κτίσιμο του ολοκληρώθηκε στα 1529.

3) Ιερός Ναός Αγίας Τριάδας Φυλακτής (17ος αιώνας)

4) Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Κερασιάς (17ος αιώνας)

5) Ιερός Ναός Αγίας Τριάδας Μορφοβουνίου (18ος αιώνας)

6) Ιερός Ναός Αγίου Παντελεήμονα Πεζούλας (18ος αιώνας)

II) Αρχαιολογικά

Ναός του Απόλλωνα: Βρίσκεται στο Δ.Δ. Μοσχάτου στη θέση Λιανοκόκκαλα, περίπου 2 χιλιόμετρα δυτικά της αρχαίας πόλης Μητρόπολις και είναι ένας εκατόμπεδος, δωρικός, αρχαϊκός ναός που ιδρύθηκε προς τιμήν του Απόλλωνα στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ.

Ο ναός είναι επισκέψιμος καθημερινά εκτός Δευτέρας.

Γ) Ιδιωτικές συλλογές

Στο Δ.Δ. Κερασιάς ο κύριος Μιαρίτης Αλέξανδρος διατηρεί μικρή συλλογή λαογραφικού περιεχομένου. Δεν είναι επισκέψιμη.

Δ) Παραδοσιακοί οικισμοί

Σαρακατσάνικος οικισμός Κέδρος (Ζυγογιανναίικα) στο Δ.Δ. Μπελοκομύτη.

Ε) Κτίρια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής

-Οικία Βελεμέζη στο Δ.Δ. Μεσενικόλα

-Πρώην Δημοτικό σχολείο Νεοχωρίου, νύν Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Έρευνας και Ενημέρωσης.

-Οικία Ευάγγελου Δασκαλάκη στο Δ.Δ. Κερασιάς, το οποίο είναι κτισμένο επί Τουρκοκρατίας.

Σημείωση: Σχεδόν σε όλα τα χωριά του Δήμου μας, γύρω από τις πλατείες σώζονται αρκετά παραδοσιακά κτίρια.

ΣΤ) Πνευματικά κέντρα

Πολιτιστικό κέντρο «Αντώνης Σαμαράκης»

Στην πλατεία του Μορφοβουνίου, κάτω από την εκκλησία, λειτουργεί το ανακαινισμένο πολιτιστικό κέντρο «Αντώνης Σαμαράκης». Στις προθήκες υπάρχουν εκτεθειμένα αντικείμενα λαϊκής τέχνης.

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Α. Πάγιες πολιτιστικές εκδηλώσεις

  • Το καλοκαίρι διοργανώνεται το Φεστιβάλ Λίμνης Πλαστήρα, το οποίο περιλαμβάνει συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, καλλιτεχνικά σεμινάρια, διαλέξεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις και παραδοσιακά πανηγύρια (για τα πανηγύρια βλέπε παρακάτω).
  • Το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου οργανώνονται στο Μορφοβούνι προς τιμήν του Νικόλαου Πλαστήρα οι εκδηλώσεις «Πλαστήρεια» στο πλαίσιο της ανάδειξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν θεατρικές παραστάσεις, μουσικά αφιερώματα, αγραφιώτικο πανηγύρι, αναβιώσεις εθίμων, εκθέσεις, παραδοσιακά παιχνίδια κλπ.
  • Το πολιτιστικό Κέντρο Αντώνης Σαμαράκης, στο Μορφοβούνι διοργανώνει κάθε 3 χρόνια τον ομώνυμο πανελλήνιο λογοτεχνικό διαγωνισμό στον οποίο συμμετέχουν δεκάδες νέοι.
  • Την παγκόσμια ημέρα Περιβάλλοντος (5 Ιουνίου) τη γιορτάζουμε στο Βοτανικό Κήπο στο Νεοχώρι με τη συνδρομή του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Έρευνας και Ενημέρωσης και τη συμμετοχή των μαθητών του Δήμου μας.


Β. Καταγραφή ιστορικών προσωπικοτήτων

  • Νικόλαος Πλαστήρας, Πρωθυπουργός- Στρατηγός
  • Άγιος Σεραφείμ τοπικός νεομάρτυρας ηγούμενος της μονής Κορώνης και επίσκοπος Νεοχωρίου και Φαναριού, ο οποίος μαρτύρησε στο Φανάρι (1601)
  • Ο ζωγράφος Δημήτριος Γιολδάσης

Το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου οργανώνονται προς τιμήν του Νικόλαου Πλαστήρα οι εκδηλώσεις «Πλαστήρεια» στο πλαίσιο της ανάδειξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν θεατρικές παραστάσεις, μουσικά αφιερώματα, αγραφιώτικο πανηγύρι, αναβιώσεις εθίμων, εκθέσεις, παραδοσιακά παιχνίδια, θέατρο σκιών κλπ.

Γ. Άλλες εκδηλώσεις και έθιμα- εκκλησιαστικές εκδηλώσεις.

Αθλητικές Εκδηλώσεις του Δήμου με την επωνυμία «Αθλητικό Καλοκαίρι» οι οποίες περιλαμβάνουν:

Διάπλους της Λίμνης Πλαστήρα με ευθύνη του πολιτιστικού Συλλόγου και τη συμβολή του Δήμου λίμνης Πλαστήρα (Εκκίνηση από την Πλαζ Πεζούλας και τερματισμός στην Πλαζ –Λαμπερού).

Ποδηλατικός γύρος της Λίμνης Πλαστήρα.

Διαγωνισμός ψαρέματος στο Μορφοβούνι

Αθλητικούς αγώνες από ποδοσφαιρικές ομάδες των χωριών του Δήμου.

Οι κάτοικοι του Μεσενικόλα οργανώνουν στις 13, 14 και 15 Αυγούστου πανηγύρι διαθέτοντας το περίφημο κρασί τους δωρεάν.

Την παραμονή και σε ορισμένες περιπτώσεις ανήμερα των Φώτων επιβιώνει σε αρκετά χωριά ένα έθιμο που εμφανίζεται με διάφορες παραλλαγές ή ονομασίες: «Λοκατζάρια» ή «Ρογκατσάρια» στο Νεοχώρι και στο Μορφοβούνι. Συνήθως, κατά την παραμονή των Φώτων οι κάτοικοι μεταμφιέζονται με δέρματα ζώων, κρεμούν μεγάλα κουδούνια που τα χτυπούν, τριγυρίζουν στο χωριό και επισκέπτονται τα σπίτια τραγουδώντας τα κάλαντα.

Το κάψιμο του αφανού. Το βράδυ της Ανάστασης και την ώρα που ο παπάς δίνει το Άγιο φως, οι νέοι του χωριού βάζουν φωτιά στον “αφανό”, το ομοίωμα του Ιούδα, μια μεγάλη θημωνιά με κέδρα, και ψέλνουν το “Χριστός Ανέστη”. Το έθιμο που συμβολίζει την ανάσταση και ανάληψη του Χριστού στον ουρανό, παραμένει ζωντανό στα χωριά Μορφοβούνι – Μεσενικόλα – Κρυονέρι, Νεοχώρι.

Ο διπλός χορός (Πραγματοποιείται κυρίως στο Μορφοβούνι). Το απόγευμα της Κυριακής της Λαμπρής, μετά τον εσπερινό της αγάπης, οι κάτοικοι του χωριού σχηματίζουν τέσσερις χορούς: δύο οι γυναίκες και δύο οι άνδρες. Πρώτος σέρνει το χορό ο παπάς της ενορίας, ενώ οι χορευτές τραγουδούν ένα ειδικό, αναστάσιμο τραγούδι, το “Σήμερα Χριστός Ανέστη”. Σταδιακά, οι δύο κύκλοι των ανδρών και των γυναικών γίνονται ένας, καθώς οι χορευτές σταυρωτά “διπλώνουν” το χορό και μετά τον “ξεδιπλώνουν”. Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτών των χορών, οι συμμετέχοντες τραγουδούν οι ίδιοι και μετά ακολουθεί χορός με παραδοσιακές ορχήστρες.

Τα Σίγνα (Πραγματοποιείται στο Μορφοβούνι και στο Κρυονέρι). Πρόκειται για ένα καθαρά θρησκευτικό έθιμο, κατά το οποίο, τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, μετά τη λειτουργία, σχηματίζεται πομπή με τα λάβαρα, τις εικόνες, τα εξαπτέρυγα, τον ιερέα και τους ψάλτες, ενώ ακολουθούν οι πιστοί με τις λαμπάδες.

Η πομπή κάνει τον κύκλο του χωριού ψέλνοντας, εν χορώ, το “Χριστός Ανέστη”, ενώ στις εισόδους του χωριού ψέλνονται δεήσεις. Έτσι, σύμφωνα με την παράδοση, ξορκίζεται το κακό.

Το αντάμωμα των Αγραφιωτών που γίνεται κάθε χρόνο στο Νεοχώρι. Το χωριό πανηγυρίζει στις 7 Ιανουαρίου, καθώς σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο γίνεται γλέντι με φαγητό και άφθονο ποτό, με χρήματα που έχουν συγκεντρωθεί από τα Ρογκατσάρια.

Τη Δευτέρα της Πεντηκοστής στο μοναστήρι της Αγίας Τριάδος Μορφοβουνίου, πραγματοποιείται το ετήσιο αντάμωμα των απανταχού Μορφοβουνιωτών. Ξενητεμένοι απ’ όλη την Ελλάδα ανταμώνουν και γλεντούν στο μοναστήρι.

Λαϊκό πανηγύρι διεξάγεται στην Πεζούλα στις 19 Αυγούστου (θέση Αλώνων), ημερομηνία που κάποτε γινόταν η μεγάλη τριήμερη εμποροπανήγυρη.

Στα Καλύβια Πεζούλας τη 2η μέρα του Πάσχα μαζεύονται όλοι στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγ. Γεωργίου, τραγουδούν και χορεύουν με τοπική παραδοσιακή μουσική.

Στα Καλύβια Πεζούλας στο πανηγύρι στις 20 Ιουλίου, στη γιορτή του Προφήτη Ηλία, διεξάγεται στο ομώνυμο ξωκλήσι, όπου μετά τη δοξολογία, ακολουθεί λαϊκό γλέντι. Επίσης κάθε χρόνο το Δεκαπενταύγουστο στην πλατεία του χωριού διοργανώνεται τριήμερο πολιτιστικών εκδηλώσεων από τον «Σύνδεσμο Φυλακτιωτών Καρδίτσας». Υπάρχει και αντίστοιχος Σύνδεσμος που εδρεύει στην Αθήνα με τις ίδιες δραστηριότητες.

Στην Κερασιά κάθε χρόνο στις 4-5 Σεπτεμβρίου διοργανώνεται στην πλατεία του χωριού η ετήσια πανήγυρης, «Το παζαράκι» .

Στο Κρυονέρι στις 20 Ιουλίου του Προφήτη Ηλία, στην κεντρική πλατεία του χωριού διεξάγεται παραδοσιακό πανηγύρι που ξεκινά από την παραμονή της γιορτής και το οργανώνει ο Σύλλογος Κρυονεριτών Καρδίτσας.

Στο Κρυονέρι οι Πασχαλιάτικοι χοροί ξεκινούν την Κυριακή του Πάσχα στην κεντρική πλατεία και διαρκούν τρεις ημέρες.

Ο Μπελοκομύτης πανηγυρίζει στις 29-30/6 στη μνήμη των Αγ. Αποστόλων, στην εκκλησία εντός του οικισμού με εκδηλώσεις, ζωντανή ορχήστρα, φαγοπότι και χορό.

Στις 20 Ιουλίου γίνεται Λειτουργία και αρτοκλασία στο ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία στο Φράγμα.

Στις 26 Ιουλίου τέλος, της Αγ. Παρασκευής, στον οικισμό Ζυγογιαννέικα ή Κέδρος, γίνεται αρτοκλασία στην πρωινή Λειτουργία στην εκκλησία και μετά διανέμονται φασολάδα, ελιές, διάφορες πίτες, παραδοσιακά εδέσματα και γλυκά που φτιάχνουν οι ντόπιοι. Επίσης κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μπελοκομιτών οργανώνει ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Στον Καραβασαρά, στις 29 Ιουνίου που είναι η γιορτή των Δώδεκα Αποστόλων, πανηγυρίζει το χωριό, μεταφέρεται όμως το γλέντι την τελευταία Κυριακή του Ιουλίου, οπότε βρίσκονται στον Καρβασαρά όλοι οι παραθεριστές.

Στην Καρίτσα μεγάλο διήμερο πανηγύρι διεξάγεται κάθε χρόνο το Δεκαπενταύγουστο στην πλατεία του χωριού.

Στις 23 Αυγούστου και στις 8 Σεπτεμβρίου διεξάγονται δύο άλλα πανηγύρια στην εκκλησία της Παναγίας στο Μέγα Ρέμα και στη Μονή Πελεκητής αντίστοιχα, με καθαρά θρησκευτικό χαρακτήρα.

Το Λαμπερό πανηγυρίζει το Δεκαπενταύγουστο. Θρησκευτική εκδήλωση διοργανώνεται και στις 2 Μαΐου στον οικισμό του Αγ. Αθανασίου Λαμπερού. Την ημέρα αυτή τιμάται η μνήμη του Αγ. Αθανασίου στην ομώνυμη εκκλησία. Μετά τη θεία λειτουργία και την καθιερωμένη αρτοκλασία στους παραβρισκόμενους προσφέρεται κρέας με πλιγούρι.

Τον δεκαπενταύγουστο για τον εορτασμό της κοίμησης της Θεοτόκου λαμβάνουν χώρα πανηγύρια στα χωριά Μορφοβούνι, Φυλακτή και Νεοχώρι.

Στις 19-20 Ιουλίου του προφήτη Ηλία γίνονται πανηγύρια στο Μοσχάτο και τη Φυλακτή.

Πηγή: Δήμος Λίμνης Πλαστήρα, 2012.